Μεταδιδακτορική ερευνήτρια: Δρ Αλεξάνδρα Πατρικίου
Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Χριστίνα Κουλούρη
Το Ολοκαύτωμα στις διάφορες εβραϊκές κοινότητες της ελληνικής επικράτειας (και όχι μόνο) εξαρτιόταν από ποικίλους παράγοντες: το μέγεθος της ίδιας της κοινότητας, το βαθμό ένταξής τους στην τοπική κοινωνία, σε ποια ζώνη κατοχής ανήκε και τις συμπεριφορές των τοπικών αρχών και ηγετικών ομάδων. Μολονότι το ζήτημα έχει λάβει τα τελευταία χρόνια περισσότερη προσοχή από την επιστημονική κοινότητα, υπάρχουν και περιφερειακές πτυχές του φαινομένου, οι οποίες χρειάζεται να εξεταστούν, ώστε αυτό να κατανοηθεί όσο γίνεται στην ολότητά του. Μια από αυτές τις πτυχές είναι ο ρόλος εκείνων των φορέων που δεν έδρασαν καθοριστικά στη ροή των γεγονότων, μολαταύτα συνέβαλαν στην ομαλή διεξαγωγή τους. Η τακτική δημοσίευση των αντισημιτικών άρθρων τόσο σε φιλοαξονικές όσο και σε λογοκριμένες εφημερίδες αποτελεί ένα χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα. Η κανονικότητα της δημοσίευσης των αντισημιτικών άρθρων, που μπορεί να κυμαίνονταν από μια ήπια προκατάληψη εναντίον των Εβραίων ως τον ευθέως ρατσιστικό λόγο, είναι πολύ πιθανό να είχε συμβάλει στην προλείανση του εδάφους για την αιτιολόγηση των απελάσεων. Διακρίνεται ο διττός ρόλος του Τύπου: από τη μια πλευρά η σχετική αντισημιτική αρθρογραφία φαίνεται να αποτελεί μια αποκαλυπτική πηγή της εποχής, του αντισημιτικού λόγου και του πώς αυτός χτίστηκε και κορυφώθηκε και, από την άλλη, ο ίδιος ο Τύπος είναι σημαντικός φορέας της διαμόρφωσης αυτής της εποχής, του συγκεκριμένου λόγου και ότι συνέβαλε κι αυτός με τον τρόπο του στο Ολοκαύτωμα. Επικεντρωμένη στον Τύπο που κυκλοφόρησε στις πόλεις της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και του Βόλου και στις δύο μεγαλύτερες πόλεις της Κρήτης, τα Χανιά και το Ηράκλειο, η έρευνα αυτή στοχεύει στην παροχή πολύτιμων πληροφοριών σχετικά με το ρόλο του Τύπου στην προώθηση του αντισημιτισμού μέσα από την ανάλυση των τρόπων, με τους οποίους η αντι-σημιτική επιχειρηματολογία αποτυπώθηκε στον ελληνικό Τύπο κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Επίσης η έρευνα θα δοκιμάσει σύγχρονες ακαδημαϊκές διαπιστώσεις, όπως του Jeffrey Herf για το αν και κατά πόσο εμφανές ήταν το Ολοκαύτωμα όταν συνέβαινε, ή του David Bankier για την τεχνική της «επιβεβλημένης εικασίας» που χρησιμοποιήθηκε στα γερμανικά μέσα ή του Jan Grabowski ότι η γερμανική αντισημιτική προπαγάνδα στην Πολωνία δεν άλλαξε σχεδόν καθόλου ούτε μετά το 1942-3, όταν οι περισσότεροι Πολωνοεβραίοι είχαν είτε εξοντωθεί ή σταλεί στα στρατόπεδα. Στο τέλος της έρευνας, εκτός από τη δημοσίευση επιστημονικών μελετών, θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του ΚΕΝΙ και η βάση δεδομένων με τη σχετική αρθρογραφία.
